Εθελοντικά με Επαγγελματισμό: Οι Μέντορες της Καινοτομίας
(Το άρθρο αυτό επιμελήθηκε το μέλος του ΚΕΜΕΛ Λάμπρος Τσόλκας)
Στο καλοκαιρινό τεύχος του Newsletter μας, θέλουμε να προβληματιστούμε για τον ρόλο του εθελοντισμού στο οικοσύστημα της καινοτομίας στην Ελλάδα. Το οικοσύστημα έχει πλέον οριμάσει και είναι πολλοί αυτοί που ασχολούνται με αυτό επαγγελματικά, αλλά και εθελοντικά. Όλοι έχουν ένα σημαντικό ρόλο.
Οφέλη για τους Νέους Επιχειρηματίες
Οι startup κερδίζουν κυριολεκτικά πολλαπλά οφέλη από τους εθελοντές μέντορες. Έμπειροι μέντορες μοιράζονται τη γνώση τους για την αγορά, τα επιχειρηματικά μοντέλα, τη διοίκηση, ώστε οι ιδρυτές να αποφύγουν συνηθισμένα λάθη και να εξοικονομούν χρόνο και πόρους. Επιπλέον, παρέχουν πολύτιμη ψυχολογική υποστήριξη: λειτουργούν ως «ασπίδα» εμπιστοσύνης, ενθαρρύνοντας τους νέους επιχειρηματίες να παραμένουν προσηλωμένοι στους στόχους τους, ακόμη και όταν αντιμετωπίζουν αβεβαιότητα ή αποτυχίες.
Συνολικά, η καθοδήγηση από ανώτατα στελέχη δίνει στους νέους επιχειρηματίες «χάρτη πορείας» και πολύτιμες επαφές, επιτρέποντάς τους να «αναρριχηθούν» γρηγορότερα και ασφαλέστερα προς την επιτυχία.
Οι επαγγελματίες σύμβουλοι συνήθως λειτουργούν με οικονομικό αντάλλαγμα ή συμμετοχή, ενώ οι εθελοντές μέντορες προσφέρουν καθοδήγηση χωρίς καμία απαίτηση από την startup. Αντίστοιχα, στις δράσεις εταιρικής κοινωνικής ευθύνης (CSR), η προσφορά εντάσσεται συχνά σε μια οργανωμένη εταιρική στρατηγική και οι εργαζόμενοι συμμετέχουν στο πλαίσιο του ρόλου τους. Στο ΚΕΜΕΛ, όμως, οι μέντορες δρουν ανεξάρτητα: δεν εκπροσωπούν εταιρείες, δεν προωθούν προϊόντα, και είναι αφοσιωμένοι αποκλειστικά στην επιτυχία της startup.
Οι εθελοντές μέντορες καλύπτουν επίσης μια πραγματική ανάγκη ιδίως στο early stage, καθώς οι startup που βρίσκονται στο στάδιο αυτό δεν έχουν τους απαραίτητους πόρους για να έχουν υποστήριξη από επαγγελματίες.
Τι Κάνει Ξεχωριστή την Προσέγγιση του ΚΕΜΕΛ
Στο ελληνικό οικοσύστημα, τo ΚΕΜΕΛ (Κέντρο Εθελοντών Μάνατζερ Ελλάδος) φέρνει ανώτατα στελέχη επιχειρήσεων να προσφέρουν εθελοντικά καθοδήγηση σε νέους επιχειρηματίες, όχι σαν αυτόνομες μονάδες, αλλά κυρίως ως ένα συγκροτημένο σύστημα. Οι έμπειροι αυτοί μέντορες παρέχουν γνώσεις και καθοδήγηση δωρεάν, βοηθώντας τις startups να αποφύγουν συνήθη σφάλματα. Στην πράξη, το ΚΕΜΕΛ έχει αναπτύξει ένα εκτενές εκπαιδευτικό υλικό – παρουσιάσεις, workshops, μεθοδολογία για τις ατομικές συναντήσεις – που καλύπτουν όλα τα στάδια της ανάπτυξης μιας startup, συγκεντρωμένα κάτω από τον τίτλο «KEMEL WAY» που λειτουργεί ως ένας «οδικός χάρτη επιτυχίας». Αυτή η δομημένη προσέγγιση καθιστά την καθοδήγηση πιο αποτελεσματική: οι νέοι επιχειρηματίες αποκτούν σαφή πλάνα δράσης και στρατηγικές ανάπτυξης, βασισμένες σε δοκιμασμένες πρακτικές.
Επιπλέον, το ΚΕΜΕΛ παρέχει ένα οργανωμένο πρόγραμμα υποστήριξης: τα μέλη του εκπαιδεύονται και καθοδηγούνται ώστε να εξασφαλίζεται η ποιότητα. Ανάλογα με το πρόβλημα της startup, χρησιμοποιείται είτε ομαδικό mentoring / εκπαίδευση (π.χ. σε πάνελ ή bootcamps) είτε ατομικές συνεδρίες με συγκεκριμένη μεθοδολογία.
Στο εξωτερικό συναντάμε κάποια παρόμοια, αλλά όχι ακριβώς ίδια, διεθνή προγράμματα mentoring (π.χ. MIT VMS, The Venture Mentoring Team) που βασίζονται στην εθελοντική συμμετοχή υψηλόβαθμων στελεχών.
Αξίζει να αναφέρουμε την ονομαζόμενη «συλλογική διαφορετικότητα» του δικτύου των μελών του ΚΕΜΕΛ. Δηλαδή ότι κάθε μέλος έχει την δυνατότητα να χρησιμοποιεί την εμπειρία κάποιου άλλου μέλους ειδικού σε άλλο αντικείμενο. Πράγματι, μέλη του ΚΕΜΕΛ έχουν εμπειρία σε όλο το φάσμα των ειδικοτήτων: Μάρκετιγκ, Πωλήσεις, Οικονομικά, Τεχνολογία, Ανθρώπινο Δυναμικό, Παραγωγή, κλπ., που εκτείνεται σε πολλαπλούς κλάδους της οικονομίας. Η εμπειρία αυτή είναι συλλογικά διαθέσιμη στους οφελούμενους.
Εκτός από τεχνικές συμβουλές, ένας ιδανικός μέντορας ξεχωρίζει για τον ανθρώπινο χαρακτήρα του. Δημιουργεί εμπιστοσύνη βάζοντας τον επιχειρηματία στο επίκεντρο, ακούγοντας χωρίς κριτική και δείχνοντας πραγματικό ενδιαφέρον. Έτσι, προσφέρει μια «ανεξάρτητη οπτική»: ξαφνιάζει τον ιδρυτή με καλοπροαίρετες ερωτήσεις που βοηθούν να επανεξεταστούν οι υποθέσεις και οι προκλήσεις της startup.
Τι όφελος έχουν οι ίδιοι οι εθελοντές
Οι επαγγελματίες που γίνονται μέντορες κερδίζουν πολλά: εφαρμόζουν τις γνώσεις και εμπειρίες τους σε νέες προκλήσεις, μαθαίνουν για διαφορετικούς κλάδους και αναπτύσσουν προσωπικές δεξιότητες (όπως ενεργητική ακρόαση, προφορική επικοινωνία και ανατροφοδότηση). Πολλοί μέντορες αναφέρουν ότι αποκτούν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στον εαυτό τους, βλέποντας τους νέους επιχειρηματίες να εφαρμόζουν τις συμβουλές τους και να εξελίσσονται. Επιπλέον, χτίζουν ένα ευρύ δίκτυο και νέες φιλίες – μέσω των startups συναντούν αξιόλογους ανθρώπους από άλλους τομείς. Τέλος, αποκομίζουν μεγάλη προσωπική ικανοποίηση: ο εθελοντικός ρόλος του μέντορα «είναι ένας ισχυρός μοχλός προσωπικής ανάπτυξης» που ενισχύει την αίσθηση του σκοπού, βελτιώνει τις ηγετικές και επικοινωνιακές ικανότητες, και προσφέρει εσωτερική εκπλήρωση.
Συμπερασματικά, το σύστημα εθελοντικού mentoring προσφέρει ένα τρίπτυχο οφέλους: οι μέντορες αναπτύσσονται προσωπικά και επαγγελματικά, οι νεοφυείς επιχειρήσεις καθοδηγούνται αποτελεσματικά, και ολόκληρο το οικοσύστημα δυναμώνει. Η έμφαση στην ενσυναίσθηση, την ανεξαρτησία και τη δομημένη καθοδήγηση (όπως επιτυγχάνεται στην προσέγγιση του ΚΕΜΕΛ WAY) εξασφαλίζει ότι αυτή η προσφορά γίνεται ουσιαστική και βιώσιμη – για όλους τους εμπλεκόμενους.
Το όραμα του ΚΕΜΕΛ είναι να συνεχίσει, να βελτιώνει συνεχώς τις υπηρεσίες του προς όφελος των νέων επιχειρηματιών και να δημιουργεί το παράδειγμα ως προς το τι σημαίνει εθελοντική προσφορά στο χώρο των επιχειρήσεων στην Ελλάδα.
Θέλουμε το παράδειγμα του ΚΕΜΕΛ να αναδεικνύει το πως η εμπειρία, όταν προσφέρεται με ενσυναίσθηση και χωρίς ιδιοτέλεια, μπορεί να γίνει θεμέλιο για κάτι που ξεπερνά τον εαυτό της. Χωρίς θόρυβο, χωρίς προβολή, αλλά με ουσία. Ίσως εκεί να βρίσκεται και η βαθύτερη αξία του εθελοντισμού: στο ότι διαμορφώνει ένα περιβάλλον εμπιστοσύνης όπου η καινοτομία δεν ενθαρρύνεται απλώς, αλλά ευδοκιμεί μέσα σε ένα θετικό κλίμα συνεργασίας.
Στην προσπάθεια αυτή καλούμε φορείς του οικοσυστήματος, αλλά και ανώτατα στελέχη με διάθεση εθελοντικής προσφοράς σε συνεργασία.