Creative Problem Solving 2
Εισαγωγή Ενότητας 2
Στο Weekly Post της περασμένης εβδομάδας αναφερθήκαμε στην διαδικασία δημιουργικής επίλυσης προβλημάτων (Creative Problem Solving), πως βοηθά στη δημιουργία καλύτερων λύσεων και συμβάλλει στην επιτάχυνση της υιοθέτησης νέων ιδεών.
Μάθαμε επίσης για την εξίσωση της Δημιουργικότητας,- ιδιαίτερα χρήσιμη για την αξιολόγηση της ικανότητας μιας ομάδας ή ενός οργανισμού να δημιουργεί και να καινοτομεί.
Σήμερα θα αναφερθούμε στον καταιγισμό ιδεών ή brainstorming, τις βασικές αρχές του και τον σημαντικό ρόλο της αποκλίνουσας ή πλάγιας και της συγκλίνουσας σκέψης.
Με λίγα λόγια θα μάθετε πώς να σκέπτεσθε ομαδικά και δημιουργικά εφαρμόζοντας τους κανόνες brainstorming όπως τους έθεσε ο ιδρυτής του Alex Osborn.
H ολοκληρωμένη μελέτη βρίσκεται σε μορφή πλήρους παρουσίασης στην online βιβλιοθήκη του ΚΕΜΕΛ. Μπορείτε να την δείτε εδώ…
Ενότητα 2
Τίτλος: Γνωρίζετε την σωστή χρήση του Brainstorming?
Ο Καταιγισμός Ιδεών
Brainstorming ή Καταιγισμός Ιδεών, όπως έχει επικρατήσει στα ελληνικά, αποτελεί μια πρωτότυπη μέθοδο γρήγορης και αυθόρμητης παραγωγής ιδεών από ένα ή περισσότερα άτομα, (στην περίπτωση της ομάδας ο αριθμός των ατόμων είθισται να μην υπερβαίνει τα 12, ώστε η ομάδα να λειτουργεί εύρυθμα), με σκοπό την επίλυση ενός πρακτικού προβλήματος.
Ο όρος Brainstorming έγινε ευρύτερα γνωστός από τον Osborn στο βιβλίο του Applied Imagination του 1953.
Η δυναμική ισορροπία της δημιουργικότητας.
Ο Alex Osborn, σημείωσε δύο ξεχωριστά είδη σκέψης που είναι απαραίτητα για να είναι κάποιος δημιουργικός:
Αποκλίνουσα σκέψη: Δημιουργία πολλών επιλογών
Συγκλίνουσα σκέψη: Αξιολόγηση των επιλογών, λήψη αποφάσεων
Κάθε ένας από εμάς ασχολείται και με τα δύο είδη σκέψης σε καθημερινή βάση. Το μυστικό στη δημιουργία νέων ιδεών, ωστόσο, είναι να χωρίσετε την αποκλίνουσα σκέψη σας από τη συγκλίνουσα. Με την αποκλίνουσα σκέψη δημιουργείτε πολλές εναλλακτικές επιλογές και με την συγκλίνουσα (κριτική σκέψη) προχωράτε στην αξιολόγησή τους.
Οι 4 βασικές αρχές του BrainStorming
- Ισορροπήστε την δημιουργική, αποκλίνουσα (ή και πλάγια) με την συγκλίνουσα (κριτική) σκέψη σας.
Η δημιουργική επίλυση προβλημάτων χρησιμοποιεί δύο βασικά εργαλεία σκέψης για την εξεύρεση λύσεων:
την πλάγια ή και αποκλίνουσα και την κριτική ή συγκλίνουσα σκέψη.
Η αποκλίνουσα δημιουργεί εναλλακτικές ιδέες ως απάντηση σε ένα πρόβλημα, ενώ η συγκλίνουσα τις περιορίζει σε μια σύντομη λίστα.
Εξισορροπεί αυτές τις δύο πρακτικές και μετατρέπει τις ιδέες σε συγκεκριμένες λύσεις.
- Επαναδιατυπώστε τα προβλήματα ως ερωτήσεις
Διαμορφώνοντας προβλήματα ως ερωτήσεις, μετατοπίζεστε από την εστίαση στα εμπόδια σε εστίαση στις λύσεις. Αυτό παρέχει την ελευθερία να «συλλάβετε» πιθανές ιδέες/λύσεις.
H Tesco στη Νότια Κορέα, με την ερώτηση «Τι θα συνέβαινε αν (what if) εμείς πηγαίναμε στους πελάτες?» οδήγησε σε επαναδιατύπωση σε διαφορετικό πλαίσιο της έννοιας των αγορών από Σ/Μ. φέρνοντας το κατάστημα στους πολυάσχολους Νοτιο Κορεάτες κατά την διάρκεια της μετακίνησής τους με το Μετρό.
- Αναβάλετε την κρίση των ιδεών
Όταν κάνετε καταιγισμό ιδεών (Brainstorming), μπορεί να είναι φυσικό να απορρίπτετε ή να αποδέχεστε ιδέες αμέσως.
Ωστόσο, οι άμεσες κρίσεις παρεμβαίνουν στη διαδικασία δημιουργίας ιδεών.
Ακόμη και ιδέες που φαίνονται απίθανες μπορούν να μετατραπούν σε εξαιρετικές καινοτομίες μετά από περαιτέρω εξερεύνηση και ανάπτυξη.
- Εστιάστε στο «Yes, And,» αντί για το «No, But,»
Η χρήση αρνητικών λέξεων όπως το «όχι, αλλά» αποθαρρύνει την συνέχεια της συζήτησης και την δημιουργική σκέψη.
Αντίθετα, χρησιμοποιήστε θετική γλώσσα για να δημιουργήσετε και να διατηρήσετε ένα περιβάλλον που προωθεί την ανάπτυξη δημιουργικών και καινοτόμων ιδεών.
Η διαδικασία Brainstorming
Κατά το πρώτο στάδιο της προετοιμασίας, γίνεται η επιλογή των μελών και συγκεντρώνονται τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για την κατανόηση και ανάλυση του προβλήματος. Για παράδειγμα, σε μια διαφημιστική εταιρεία η εργασία αυτή ανατίθεται στον Account Manager (συνδετικός κρίκος μεταξύ διαφημιστικής και πελάτη) που συνήθως είναι και ο συντονιστής.
Στην BBDO Advertisingαλλά και την OgilvyOne είχαμε συγκεκριμένο Briefing Template που συμπλήρωνε ο Account Manager και διένειμε πριν την συνάντηση.
Κατά το δεύτερο στάδιο της εφαρμογή του καταιγισμού ιδεών, η ομάδα (συνήθως 4-12 άτομα), κάθεται σε ένα τραπέζι συμβουλίου, ενημερώνεται για το πρόβλημα, και μετά από μια περίοδο ερωτήσεων απαντήσεων και πιθανών διευκρινήσεων, η ομάδα καλείται να διατυπώσει τις ιδέες της οι οποίες αναρτώνται από τον συντονιστή σε ένα πίνακα και αριθμούνται.
Στην φάση αυτή που συνήθως δεν ξεπερνά τα 45 λεπτά, δεν υπάρχει οποιαδήποτε κριτική ή σχόλια, και όλες οι ιδέες είναι ευπρόσδεκτες, ενώ ενθαρρύνεται η ανάπτυξη και εξέλιξη τους.
Στο τρίτο στάδιο οι ιδέες αξιολογούνται, λαμβάνοντας υπόψη διάφορα «ορθολογικά» κριτήρια, όπως η πρακτικότητα, ο απαιτούμενος χρόνος υλοποίησης, το προβλεπόμενο κόστος, οι διαθέσιμοι πόροι κ.λπ.
Στο τέταρτο στάδιο γίνεται και η επιλογή των ιδεών που θα επιλύσουν το πρόβλημα που τέθηκε με τον αποτελεσματικότερο τρόπο, και προτείνονται σε όποιον πρόκειται να πάρει την τελική απόφαση.
Στην Διαφήμιση, το επόμενο βήμα ήταν συχνά η δημιουργία conceptboards και η τελική επιλογή μετά από έρευνα καταναλωτών σε συνεργασία με κάποια συνεργαζόμενη Εταιρεία Έρευνας Αγοράς.
To Brainstorming, μέροςτηςδιαδικασίας Creative Problem Solving
Ο καταιγισμός ιδεών συχνά παρεξηγείται ως ολόκληρη η διαδικασία Δημιουργικής Επίλυσης Προβλημάτων.
Ο καταιγισμός ιδεών είναι η φάση αποκλίνουσας (ή πλάγιας) σκέψης της διαδικασίας CPS.
Δεν είναι απλώς μια ομάδα ανθρώπων σε μια συνάντηση που παράγει ιδέες με ανοργάνωτο τρόπο.
Ο καταιγισμός ιδεών στον πυρήνα του δημιουργεί πολλές ιδέες.
Αποκλίνουσα vs Συγκλίνουσα Σκέψη
Η αποκλίνουσα ήπλάγια σκέψη,μας επιτρέπουν να προχωρήσουμε πέρα από προφανείς ιδέες σε πρωτοποριακές gamechanging ιδέες.
Στην συνέχεια εφαρμόζει κριτήρια σε ιδέες/αποτέλεσμα καταιγισμού ιδεών, έτσι ώστε αυτές οι ιδέες να μπορούν να γίνουν καινοτομίες που μπορούν να γίνουν πράξη.
Η Απόκλιση (Divergence) και η πλάγια σκέψη παρέχουν την πρώτη ύλη που ωθεί πέρα από την καθημερινή σκέψη, και τα εργαλεία Σύγκλισης (Convergence) μας βοηθούν να εξετάσουμε, να επιλέξουμε, να αξιολογήσουμε και να βελτιώσουμε τις ιδέες, διατηρώντας παράλληλα την καινοτομία τους.
Πλάγια Σκέψη (Lateral Thinking)
Πλάγια σκέψη (Lateral Thinking) κατά τον Edward DeBono, είναι η ικανότητα κάποιου να σκέπτεται δημιουργικά, και να χρησιμοποιεί την έμπνευση και την φαντασία του για να παράγει νέες ιδέες και να λύνει προβλήματα, βλέποντάς τα από διαφορετικές οπτικές γωνιές.
Αποκλίνουσα ή Πλάγια σκέψη
Στον επιχειρηματικό κόσμο, η πλάγια σκέψη αναφέρεται συχνά ως thinking out of the box, (είναι πιο …φευγάτη, πιο abstract από την αποκλίνουσα), και προέρχεται από το γνωστό αίνιγμα του «πώς θα ενώσεις με μια γραμμή τις 9 τελείες ενός τετραγώνου χωρίς να σηκώσεις το μολύβι».
Χρησιμοποιούνται τεχνικές όπως «Τα 6 σκεπτόμενα καπέλα» του DeBono, όπου:
Κόκκινο καπέλο = συναισθήματα/ διαισθήσεις,Κίτρινο καπέλο =Θετικές κρίσεις/αισιοδοξία, Μαύρο καπέλο = Κριτική σκέψη/προβλήματα, Πράσινο καπέλο =Νέες ιδέες/δημιουργικότητα, Λευκό καπέλο = Πληροφορίες/ δεδομένα, Μπλε καπέλο = Οργάνωση σκέψης/λογική/διαχείριση
Κάθε καπέλο συνδέεται με διαφορετικό είδος ερωτήσεων, π.χ. στο λευκό καπέλο ρωτάμε τι πληροφορίες έχουμε, τι χρειαζόμαστε, ποιες μας λείπουν, που θα τις βρούμε κλπ. Στο πράσινο καπέλο θα ρωτούσαμε Τι θα συνέβαινε αν…., υπάρχει άλλος τρόπος?, εναλλακτικές λύσεις? Εφαρμογές νέας τεχνολογίας?
H τεχνική MindMapping
Οι νοητικοί χάρτες παρέχουν έναν δομημένο τρόπο οργάνωσης ιδεών και πληροφοριών. Βοηθούν τους χρήστες να κατανοήσουν έννοιες αναλύοντάς τις στα συστατικά μέρη τους. Διαδικτυακά εργαλεία επιτρέπουν τη συνεργασία σε πραγματικό χρόνο με άλλα άτομα, στον ίδιο νοητικό χάρτη.
Η τεχνική SCAMPER
Ητεχνική με το ακρωνύμιο SCAMPER παρουσιάστηκε το 1971 στο βιβλίο του Bob Eberle “Games for Imagination Development”, που βασίστηκε στη μέθοδο checklist του Osborn.
Στο διαδίκτυο θα βρείτε πολλά ψηφιακά εργαλεία brainstorming πολλά από τα οποία είναι δωρεάν
Tips για μια επιτυχημένη συνεδρία Brainstorming
- Ενημερώστε για το θέμα με ένα συνοπτικό brief
- Αναβάλετε την οποιαδήποτε κρίση.
- Βασιστείτε και στις ιδέες των άλλων ….προσθέστε βελτιώστε
- Εστιάστε σε ένα θέμα τη φορά
- Ενθαρρύνετε την διαφορετικότητα των ιδεών
- Συγκεντρωθείτε στο στόχο
- Οπτικοποιείστε κατά το δυνατόν τις ιδέες σας
- Μελετήστε καλά τα δεδομένα
- Στοχεύστε στην ποιότητα αλλά και την ποσότητα