Creative Problem Solving, Brainstorming/Πλάγια Σκέψη, Agile & Design Thinking και η συμβιωτική σχέση τους με την Μεθοδολογία  Lean Startup)  

Δημήτρης Παξιμάδης Μέλος του ΚΕΜΕΛ,

π. Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος OgilvyOne
π. Γενικός Δ/ντής BBDO Advertising, Athens

Εισαγωγή ενότητας 1

     Το άρθρο που ακολουθεί αποτελεί την πρώτη από 4 ενότητες που φιλοδοξούν να σας ευαισθητοποιήσουν στις πτυχές της Μεθοδολογίας Lean Startup που σχετίζεται με την Δημιουργική Επίλυση Προβλημάτων (Creative Problem Solving) που εξελίχθηκε σε Design Thinking, το Agile, την Δημιουργικότητα (Creativity) τον Καταιγισμό Ιδεών (Brainstorming),την Πλάγια Σκέψη (Lateral thinking) και την Επιχειρηματική Καινοτομία (Innovation).

Η ολοκληρωμένη μελέτη βρίσκεται σε μορφή πλήρους παρουσίασης στην online βιβλιοθήκη του ΚΕΜΕΛ. Μπορείτε να την δείτε εδώ…

Ενότητα 1

Τίτλος: Γνωρίζετε πως να προσεγγίζετε ένα επιχειρηματικό πρόβλημα ή πρόκληση, με ευφάνταστο και καινοτόμο τρόπο;.

Η Δημιουργική Επίλυση Προβλημάτων

Η Δημιουργική Επίλυση Προβλημάτων (Creative Problem Solving), είναι μια αποδεδειγμένη μέθοδος προσέγγισης ενός προβλήματος ή μιας πρόκλησης με ευφάνταστο και καινοτόμο τρόπο.

Πρόκειται για μια διαδικασία που σας βοηθά να επαναπροσδιορίσετε τα προβλήματα και τις ευκαιρίες που αντιμετωπίζετε, να βρείτε νέες, καινοτόμες απαντήσεις και λύσεις και στη συνέχεια, να αναλάβετε δράση

Τα εργαλεία και οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται καθιστούν τη διαδικασία διασκεδαστική, συναρπαστική και συνεργατική, ιδιαίτερα όταν είναι αποτέλεσμα team work.

Το Creative Problem Solving όχι μόνο βοηθά στη δημιουργία  καλύτερων λύσεων, αλλά δημιουργεί μια θετική εμπειρία που συμβάλλει στην επιτάχυνση της υιοθέτησης νέων ιδεών.

Μέχρι την εμφάνιση του Creative Problem Solving του Osborn με την εξερεύνηση ιδεών μέσω ομαδικού δημιουργικού brainstorming, κυριαρχούσε η ατομική δημιουργική σκέψη με τα στάδια:

1) προετοιμασία: ορισμός του θέματος/προβλήματος, παρατήρηση και μελέτη
2) επώαση: αφήνουμε το θέμα στην άκρη, στο υποσυνείδητο για λίγο
3) επιφοίτηση: η οποιαδήποτε στιγμή (π.χ. στο …Γυμναστήριο) όπου αναδύεται μια νέα ιδέα και
4) επαλήθευση: κριτική/αξιολόγηση της ιδέας.

Αν ψάξετε στο Διαδίκτυο για την "Δημιουργική Επίλυση Προβλημάτων", θα βρείτε πολλές παραλλαγές, οι οποίες ανάγονται στο έργο που ξεκίνησε ο Alex Osborn (το Ο της BBDO Advertising) στη δεκαετία του 1940, αναπτύχθηκε μαζί με τον Sid Parnes στη δεκαετία του 1950, και εξακολουθούν να καλλιεργούνται σε Οργανισμούς όπως στο Πανεπιστήμιο Buffalo State και στο Creative Education Foundation του οποίου ήταν συνιδρυτές.

Η διαδικασία CPS μέσω brainstorming που πρότεινε ο Osborn, είχε (και εξακολουθεί να έχει), ιδιαίτερη βαρύτητα στον επιχειρηματικό κόσμο γιατί αφενός εφαρμόστηκε σε ένα κατεξοχήν δημιουργικό χώρο, την διαφήμιση (όπου και έφερε εντυπωσιακά αποτελέσματα), και αφετέρου γιατί σύντομα υιοθετήθηκε από την επιχειρηματική κοινότητα,

Αξίζει μια ολιγόλεπτη ….παράκαμψη για να δούμε λίγο το ιστορικό.

Η BBDO ήταν μια επιτυχημένη διαφημιστική εταιρεία μέχρι το 1939, όταν άρχισε να παρουσιάζει πτώση στα κέρδη της και έχασε έναν από τους βασικούς της παίκτες, τον Roy Durstine, ο οποίος …τόλμησε να ιδρύσει μια ανεξάρτητη διαφημιστική εταιρεία, παίρνοντας μαζί του κάποιους σημαντικούς πελάτες

Ήταν σε τόσο απελπισμένους καιρούς, που ο Alex Osborn πίεσε το πάθος του για δημιουργική σκέψη για να βρει τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να ενθαρρύνει τα στελέχη «Think Up», έναν όρο που χρησιμοποιούσε για την παραγωγή δημιουργικών ιδεών.

Osborn, BBDO, CPS και Brainstorming, Ιστορικό

Το 1942, ο Osborn εισήγαγε την έννοια του "thinking up" στο έργο του How to Think Up, το οποίο ήταν ο πρόδρομος της διαδικασίας καταιγισμού ιδεών που δημιούργησε αργότερα. Η διαδικασία λειτούργησε θαυμάσια για την εταιρεία.

 Μέχρι το 1951, η BBDO έγινε η δεύτερη διαφημιστική εταιρεία στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής που πέρασε 100 εκατομμύρια δολάρια σε τζίρο.

Το 1953, ο Alex Osborn εισήγαγε τη διαδικασία του Καταιγισμού Ιδεών μαζί με εικονογραφήσεις των ιστοριών επιτυχίας της BBDO στο βιβλίο του Applied Imagination.

H BBDO, το 1956, μέσω συνεχιζόμενων συνεδριών CPS και καταιγισμού ιδεών παρήγαγε συνολικά 34.000 νέες ιδέες από τις οποίες οι 2.000 ιδέες θεωρήθηκαν ανώτερης ποιότητας και άξιες επένδυσης.

Αυτές οι 2000 ιδέες θα μπορούσαν ενδεχομένως να ήταν ανύπαρκτες  χωρίς την διαδικασία ιδεασμού του Brainstorming στην BBDO.

Η επιτυχία της διαδικασίας δημιουργικού CPS με brainstorming στην BBDO έγινε πολύ γρήγορα ευρέως γνωστή στην αμερικανική κουλτούρα γενικότερα. Ήταν μια trendy λέξη στον ακαδημαϊκό και στον επιχειρηματικό χώρο.

Μέχρι το 1958, οκτώ στις δέκα από τις μεγαλύτερες εταιρείες των ΗΠΑ (Aluminum Corporation of America, DuPont, Better Homes and Gardens, Kraftfoods, RCA, and General Electric),  χρησιμοποιούσαν τη διαδικασία του καταιγισμού ιδεών για τη δημιουργία ιδεών.

Πηγή: https://www.regent.edu/journal/journal-of-transformative-innovation/the-history-of-brainstorming-alex-osborn/

To Μοντέλο Creative Problem Solving είχε 4 στάδια με 6 βήματα, τα εξής:

Ι. CLARIFY

Βήμα 1. Αποσαφηνίστε το ζητούμενο Προσδιορίστε το πρόβλημα/στόχο, την επιθυμία ή την πρόκληση.

Βήμα 2. Συγκεντρώστε δεδομένα

Περιγράψτε και δημιουργήστε δεδομένα για να καταστήσετε σαφές και  κατανοητό το πρόβλημα/πρόκληση.

Βήμα 3 Δημιουργείστε ερωτήσεις-προκλήσεις για λύσεις

Αυξήστε τη συνειδητοποίηση της πρόκλησης και δημιουργείστε ερωτήσεις που «προσκαλούν» ιδέες/λύσεις.

2. IDEATE

  Βήμα 4. Δημιουργήστε ιδέες που απαντούν στις ερωτήσεις/προκλήσεις.

3. DEVELOP

  Βήμα 5. Περάστε από τις ιδέες στις λύσεις.

  Αξιολογήστε, ενισχύστε και επιλέξτε  τις λύσεις πουν «ταιριάζουν» καλύτερα.

4. IMPLEMENT

  Βήμα 6. Διατυπώστε το σχέδιο επίλυσης

Εξερευνήστε/επιβεβαιώστε την αποδοχή και εντοπίστε πόρους και ενέργειες που θα υποστηρίξουν την εφαρμογή της επιλεγμένης λύσης.

Η  Eξίσωση της Δημιουργικότητας

Η Ruth Noller(Professor of Creative Studies στο  Buffalo State), ανέπτυξε μια φόρμουλα που περιγράφει τους παράγοντες που παράγουν δημιουργική συμπεριφορά.

Στη φόρμουλά της ανέφερε ότι η δημιουργικότητα (C) είναι αποτέλεσμα της διαδραστικής αλληλεπίδρασης μεταξύ Γνώσης/Knowledge (K), Φαντασίας/Imagination (I) και Αξιολόγησης/Evaluation (E). Επιπλέον, πρότεινε ότι ένας κρίσιμος  καταλύτης σε αυτόν τον τύπο είναι η στάση των ατόμων(α) σχετικά με την ικανότητά τους να σκέπτονται δημιουργικά.

Η εξίσωση είναι ιδιαίτερα χρήσιμη  για την αξιολόγηση της ικανότητας μιας ομάδας ή ενός οργανισμού να δημιουργεί και να καινοτομεί, μέσα από τις ερωτήσεις:

• Πόσο υποστηρικτικό είναι το κλίμα (στάση/Attitude) για ανατρεπτικές ιδέες και προσεγγίσεις;
• Υπάρχει επαρκής τεχνογνωσία (γνώση/Knowledge) για την αναγνώριση της καινοτομίας;
• Είναι η ομάδα ικανή να “απελευθερώσει” τη φαντασία της; (Imagination)
• Θα αξιολογηθούν (Evaluation) οι ιδέες με τρόπο που να αποτυπώνει, να προστατεύει και να προάγει τη νέα αξία που δημιουργείται;

   Πηγή:https://www.strategyinnovationgroup.com/blog/2018/11/14/creativity-formula-ruth-noller

Στο διαδικτυακό μάθημα Design Thinking and Innovation, του Harvard Business School αξιοποιείται το πλαίσιο των τεσσάρων φάσεων του Creative Problem Solving του Osborn, προκειμένου να εξηγηθεί η βάση της σχεδιαστικής σκέψης, δηλαδή: Αποσαφήνιση, Ιδέα, Ανάπτυξη και Εφαρμογή, πριν προστεθούν οι φάσεις Empathize και Test.