Εμπορικές Συμβάσεις

Ο Νέος Επιχειρηματίας οφείλει να είναι προετοιμασμένος για τη σύναψη εμπορικών συμφωνιών και την κατάρτιση των αντίστοιχων συμβάσεων. Θεωρούμε χρήσιμη και ίσως απαραίτητη τη συμβουλή δικηγόρου τουλάχιστον στις σημαντικότερες υποθέσεις. Όμως καλό είναι να γνωρίζει ο επιχειρηματίας ποια είναι τα βασικά σημεία που πρέπει να αναφέρονται σε μια συμφωνία εμπορικού περιεχομένου. Στο κείμενο που ακολουθεί, περιλαμβάνονται ορισμένες χρήσιμες οδηγίες υπό μορφή ερωταποκρίσεων. 

Ερώτηση: Ποια είναι τα βασικά σημεία που πρέπει να προσέξω στη Σύμβαση Μίσθωσης του καταστήματος/ γραφείου/ επαγγελματικής στέγης; 

Απάντηση: Κατ’ αρχάς θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι νέες συμβάσεις διέπονται από τον νόμο 4242\2014, όπως ισχύει. Με τον νόμο αυτό διατηρούνται σε ισχύ οι προ αυτού του νόμου 12ετείς συμβάσεις, χωρίς όμως το δικαίωμα παράτασης για ακόμη 4 χρόνια. Οι μετά την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού, οι συμβάσεις επαγγελματικής μίσθωσης είναι τριετούς  διάρκειας, όπως και οι συμβάσεις των κατοικιών.

Με τον νόμο αυτόν, έχει αλλάξει (μικρύνει) η προθεσμία καταγγελίας για ιδιόχρηση, ανοικοδόμηση  και το ύψος των καταβαλλομένων αποζημιώσεων, περιλαμβανομένης της περίπτωσης που θα ασκηθεί όμοια δραστηριότητα με τη προηγούμενη. Πρέπει να προσεχθεί το είδος εργασίας του προηγούμενου ενοικιαστή και το αν έχει κάνει διακοπή εργασιών. Τούτο πιθανόν να έχει σημασία για τον καθορισμό του «αέρα» (good will). Ο "αέρας" δεν προβλέπεται φυσικά στον νόμο, είναι μία "πρακτική" που εφαρμόζεται σε αρκετές περιπτώσεις κατά τις οποίες ασκείται πίεση στον υποψήφιο μισθωτή για μεγαλύτερη εκταμίευση χρηματικού ποσού από την εγγύηση (συνήθως 2 ενοίκια), χωρίς βεβαίως να αναφέρεται στο μισθωτήριο έγγραφο. 

Ερώτηση: Τι είναι το franchising και τι να προσέξω στους όρους της σύμβασης; 

Απάντηση: To franchising, ή δικαιόχρηση επί το ελληνικότερο, αποτελεί ένα τρόπο επιχειρηματικής ανάπτυξης μίας επιτυχημένης, γνωστής ή καινοτομικής επιχείρησης, όπου ο δικαιοπάροχος (franchisor) παρέχει τα δικαιώματα στον δικαιοδόχο (franchisee) να ιδρύσει σημείο πώλησης (κατάστημα), στο οποίο χρησιμοποιεί το όνομα του, την τεχνογνωσία του, τα προϊόντα και τις υπηρεσίες του, το σύστημα διακίνησης ειδών, προωθητικές ενέργειες κ.λπ. Ο franchisee, συνήθως, αναλαμβάνει συνολικά το ύψος της αναγκαίας επένδυσης και συμμετέχει στα γενικά έξοδα του δικτύου καταστημάτων με την καταβολή ενός ποσοστού επί του τζίρου του (royalties). Στα περισσότερα συστήματα ο franchisee καταβάλει, επιπλέον, στον franchisor εφάπαξ τέλη συμμετοχής στο σύστημα (entry fees), καθώς και ένα ποσοστό επί του τζίρου του για την κοινή διαφήμιση της αλυσίδας (merketing fees). Στο κείμενο της σύμβασης θα πρέπει να προβλεφθεί το δικαίωμα της υπαναχώρησης και καταγγελίας της συμφωνίας, ο χρόνος διάρκειάς της, τυχόν αποζημίωση για υπαίτια  παράβαση όρων και συμφωνιών, τροποποίηση, επίλυση διαφορών.  

Στην Βιβλιοθήκη του ΚΕΜΕΛ υπάρχει και ειδικό άρθρο για την δικαιόχρηση το οποίο μπορείτε να δείτε εδώ...

Ερώτηση: Ποια είναι τα βασικά στοιχεία σε μια σύμβαση πώλησης ή αγοράς; 

Απάντηση: Εξαρτάται αν πρόκειται για αγορά ή πώληση αντικειμένου, κινητού (όχι ακινήτου), για αγοραπωλησία υπηρεσίας, για ανάθεση κατασκευής έργου κλπ.

Ο νόμος ορίζει ότι η αγωγή για αναστροφή της πώλησης, ή μείωσης του τιμήματος λόγω έλλειψης συμφωνηθείσας ιδιότητας ή ελαττώματος του κινητού που αγοράστηκε θα πρέπει να ασκηθεί (κοινοποιηθεί)  εντός  έξι (6) μηνών. Η παραγραφή των έξι μηνών αρχίζει από τη παράδοση του πράγματος στον αγοραστή.

Θα πρέπει να προβλεφθεί το δικαίωμα της υπαναχώρησης και καταγγελίας της σύμβασης, καθώς κι ένας γενικός όρος, σύμφωνα με τον οποίο για οτιδήποτε δεν προβλέπεται στη σύμβαση θα εφαρμόζονται οι διατάξεις περί πώλησης του Αστικού Κώδικα.

Στην ανωτέρα βία αναφέρονται δικαστικές αποφάσεις (νομολογία των δικαστηρίων), οι οποίες κατά περίπτωση δέχονται ή απορρίπτουν εάν οι συγκεκριμένες συνθήκες αποτελούν ή όχι ανωτέρα βία. Ορθό είναι να μην αναφερθούν συγκεκριμένα παραδείγματα ανωτέρας βίας ( όπως στο βρετανικό δίκαιο), απλά να γίνει μνεία στη σύμβαση, π.χ. ότι τα μέρη απαλλάσσονται των\της υποχρέωσης «χ» σε περίπτωση ανωτέρας βίας.

Η τροποποίηση μιας σύμβασης μπορεί να γίνει μόνον εγγράφως από όλους τους συμβαλλόμενους.

Τέλος, η αρμοδιότητα των δικαστηρίων πρέπει να είναι συγκεκριμένη και να αναφέρεται ρητά στο κείμενο, όπως και το εφαρμοστέο δίκαιο. Συνιστάται η αποφυγή διεξαγωγής διαιτησίας πρώτον διότι έχει σημαντικό κόστος και δεύτερο η απόφαση διαιτητικού οργάνου\ δικαστηρίου δεν υπόκειται σε επανέλεγχο, σε αντίθεση με τις δικαστικές αποφάσεις οι οποίες υπόκεινται σε έφεση, αναίρεση.

Συνιστάται επίσης να μην υπογράφονται οι αντίστοιχες συμβάσεις "του περιπτέρου", - οι οποίες είναι ελλιπείς- αλλά οι ενδιαφερόμενοι να καταφεύγουν σε Δικηγόρο της εμπιστοσύνης τους, προκειμένου σε συνεργασία μαζί του να συντάσσεται σύμβαση με όρους της βούλησής τους, αποδεκτοί και από τον \τους άλλο\ους συμβαλλόμενο\ους 

Στη συνέχεια παραθέτουμε βασικά σημεία για σύμβαση αγοράς ή πώλησης κινητού αντικειμένου. 

Όροι Αγοράς ή Πώλησης Κινητού Αντικειμένου 

Τι πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψη κατά την κατάρτιση μιας σύμβασης αγοραπωλησίας

1. Συμφωνημένες προδιαγραφές και ιδιότητες του αντικειμένου
2. Ποσότητα προς πώληση
3. Ανοχή στην ποσότητα (αν υπάρχει)
4. Τρόπος συσκευασίας
5. Τιμή μονάδας και συνολική τιμή
6. Διευκρίνιση αν η τιμή είναι σταθερή κατά τη διάρκεια εκτέλεσης της παραγγελίας. Αν όχι να διευκρινιστεί από ποιους παράγοντες ή δείκτες (π.χ. τιμάριθμος, χρηματιστηριακές τιμές πρώτων υλών) εξαρτάται η τιμή, σε τι αναλογία και σε ποια χρονική στιγμή εφαρμόζεται η νέα αναπροσαρμοσμένη τιμή.
7. Διευκρίνιση τι περιλαμβάνει η συμφωνημένη τιμή: ΦΠΑ, κόστος συσκευασίας, κόστος μεταφοράς, δαπάνη ασφάλισης μεταφοράς κλπ.
8. Τρόπος πληρωμής: π.χ. τοις μετρητοίς με την παράδοση, με προκαταβολή μέρους ή όλου του τιμήματος, με πίστωση ΧΧ ημερών κλπ.
9. Χρόνος παράδοσης. Διευκρίνιση από πότε μετρά ο χρόνος: π.χ. από την τοποθέτηση της παραγγελίας, από την πληρωμή της προκαταβολής κλπ.
10. Τόπος παράδοσης: π.χ. στο κατάστημα του πωλητή επί αυτοκινήτου του αγοραστή ή στο κατάστημα του αγοραστή επί αυτοκινήτου του πωλητή ή στο πρακτορείο μεταφορών Πελοποννήσου κλπ.
11. Χρονική στιγμή κατά την οποία ο κίνδυνος μεταβιβάζεται από τον πωλητή στον αγοραστή: π.χ. με την φόρτωση του εμπορεύματος ή με την παράδοση στο κατάστημα του αγοραστή κλπ.
12. Περίοδος Εγγύησης. Χρειάζεται ιδιαίτερη αναφορά αν η παρεχόμενη εγγύηση από τον πωλητή υπερβαίνει τις απαιτήσεις του Αστικού Κώδικα (άρθρο 554 Α.Κ.) σύμφωνα με τον οποίο τα δικαιώματα του Αγοραστή λόγω πραγματικού ελαττώματος ή έλλειψης συνομολογημένης ιδιότητας παραγράφονται μετά την πάροδο δύο ετών από την παράδοση των προϊόντων.
13. Περιεχόμενο εγγύησης. Καλό είναι να αναφέρεται το περιεχόμενο της εγγύησης: π.χ. όταν η εγγύηση περιορίζεται στην αντικατάσταση των ελαττωματικών προϊόντων ή επεκτείνεται στην αποξήλωση και επανεγκατάσταση των ελαττωματικών ή καλύπτει αποθετικές ζημιές και διαφυγόντα κέρδη κ.ο.κ. Χρειάζεται επίσης να διευκρινίζεται αν η εγγύηση καλύπτει τις συμφωνημένες ιδιότητες του προϊόντος μόνο ή αν αναφέρεται στην καλή λειτουργία του υπό ορισμένες προϋποθέσεις εγκατάστασης και χρήσης. Είναι χρήσιμο να αναφέρεται και το ποσό μέγιστης ευθύνης (liability) του πωλητή: πχ το 50% της συνολικής αξίας της παραγγελίας κλπ.
14. Εγγύηση καλής εκτέλεσης. Πολλές φορές, ιδιαίτερα στις συναλλαγές του ευρύτερου Δημόσιου Τομέα, απαιτείται από τον πωλητή τραπεζική εγγύηση καλής εκτέλεσης της σύμβασης. Σε άλλες περιπτώσεις μπορεί και ο πωλητής να ζητήσει από τον αγοραστή εγγυήσεις καλής εκτέλεσης της σύμβασης: π.χ. τραπεζική εγγύηση ή πιστωτική επιστολή (Letter of Credit) ή σημαντική προκαταβολή. Σε όλες τις περιπτώσεις πρέπει να αναφέρεται πότε μπορεί να καταπέσει η εγγύηση και αν το ποσόν που καταπίπτει καλύπτει μόνο τη ζημιά του ανυπαίτιου μέρους ή αν υπάρχει και συμφωνημένη ποινική ρήτρα που προστίθεται στη ζημία.
15. Καθυστέρηση παράδοσης. Σημαντικός όρος ο οποίος θα πρέπει να προβλέπει τις συνέπειες για τον πωλητή: π.χ. επιβολή ποινικής ρήτρας ή δυνατότητα καταγγελίας της σύμβασης από τον αγοραστή κλπ.
16. Καθυστέρηση πληρωμής. Μπορεί να προβλεφθούν διάφορα μέτρα: π.χ. επιβολή τόκων υπερημερίας, κατάπτωση τραπεζικών εγγυήσεων αν υπάρχουν κλπ.
17. Υπαναχώρηση ή καταγγελία σύμβασης. Πρέπει να διευκρινίζονται οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες ένα μέρος μπορεί μονομερώς να υπαναχωρήσει ή να καταγγείλει τη σύμβαση καθώς και οι συνέπειες ή τα δικαιώματα αποζημίωσης για το άλλο μέρος.
18. Καθορισμός περιπτώσεων ανωτέρας βίας.
19. Διαδικασία τροποποίησης των όρων της σύμβασης
20. Δωσιδικία. Χρειάζεται να καθορίζεται το εφαρμοστέο δίκαιο, το όργανο που θα δικάσει και ο τόπος εκδίκασης των υποθέσεων, σε περίπτωση που υπάρξουν διενέξεις: π.χ. Ελληνικό δίκαιο και Δικαστήρια της Αθήνας ή Διαιτησία υπό το Βρετανικό δίκαιο στο International Chamber of Commerce στο Παρίσι κλπ.